Al dagen zit het in mijn hoofd. Een gesponsorde post op Facebook die in mijn gedachten blijft hangen. Jennifer Lopez draagt op een Versace show een geüpdatete versie van de jurk die zij 20 jaar geleden ook al droeg. Het ging niet zozeer om de jurk, maar om J-Lo zelf. Zij was geen spat veranderd, nog altijd even jong en knap. En dat op haar 50e. Allemaal gejubel over haar eeuwige jeugd. En natuurlijk enkele trollen die erop wijzen dat die eeuwige jeugd één en al fillers en botox is. Of ze nou cosmetische ingrepen heeft ondergaan of niet (zelf ontkent ze het, terwijl er online heftig gespeculeerd wordt) interesseert me eigenlijk niet zoveel. Wat me vooral verbaast is alle lof voor de eeuwige jeugd. Er na 20 jaar exact hetzelfde uitzien als schoonheidsideaal of misschien zelfs wel als norm.
Niet ouder willen worden
Natuurlijk weet ik wel dat mensen (met name vrouwen) al decennia bezig zijn met niet ouder worden. Anti-rimpelcrème, grijze haren verven, make-upjes, je gezicht vol spuiten zodat je niet meer fatsoenlijk kunt lachen. Alles voor een jong koppie, of je nu 18 bent of 78. Nu heb ik me al lang gerealiseerd dat ik een beetje recalcitrant ben in die dingen. Ik gebruik geen anti-rimpelcrème en toen ik begin dit jaar mijn eerste grijze haar ontdekte, was ik als een kind zo blij. Misschien komt het doordat ik van de dingen houd zoals ze van nature zijn. Misschien komt het doordat ik op de uitvaart van menig 30’er geweest ben. Of misschien komt het simpelweg doordat ik mijn leven nu vele, vele malen leuker vind dan 20 jaar geleden. Hoe dan ook: ik vind ouder worden een zegen. Ik krijg grijze haren en lijnen in mijn gezicht, ik merk dat mijn huid losser zit en mijn lichaam onderhevig is aan de zwaartekracht en ik geniet ervan (so far, so good). Ik krijg steeds meer zachtheid, zowel innerlijk als uiterlijk. Nogal rebels in een tijd waarin het merendeel van de mensen er jong, strak en perfect uit wil zien.
Wat te doen met het schoonheidsideaal?
Waar dat schoonheidsideaal vandaan komt, daar kun je boeken over vol schrijven. Dat ga ik hier niet doen. Veel interessanter is de vraag wat we ermee doen. Uit menig publicatie blijkt dat je van al dat jong blijven en alle cosmetische ingrepen niet gelukkiger wordt. Eerder onzekerder, meer zelfkritisch en perfectionistisch. En dat we daardoor alleen maar meer en meer geld uitgeven aan de fabel van eeuwige jeugd.
Oscar Wild schreef: “Het gezicht van een man is zijn autobiografie. Het gezicht van een vrouw is haar fictie.” Van mannen zeggen we vaak dat ze knapper worden als ze ouder worden. Meer karakter in het gezicht is meer schoonheid. Zullen we dat voortaan ook over vrouwen zeggen? Over alle mensen? Worden we niet allemaal op een andere manier oud? En ontstaat er op die manier door onze ouderdom niet meer diversiteit? We mogen allemaal mooi zijn op onze eigen manier. Elk mens en elk lijf mag een eigen verhaal vertellen.
Het zal geen toeval zijn dat ik juist op dit moment een boek van Liesbeth Woertman lees over het schoonheidsideaal en perfecte, onechte beelden in de media. Zij schrijft: “Ik kan het niet genoeg benadrukken dat wij het zelf zijn, die elkaar oordelen en betekenis geven. Het is niet een monster buiten ons. Kijk met zachte ogen naar jezelf en elkaar. Het vieren van het lichaam met haar imperfecties is een goede strategie tegenover gladde levenloze beelden. De dwang om er eeuwig jong uit te zien in een tijd waarin we steeds ouder worden, hoeft er niet te zijn.” In elk geval heb ik in haar een medestander (hoewel ik rimpels zeker geen imperfecties vind).
Ik ben liever 20 jaar ouder (en dat kun je zien)
Ik bekijk de twee foto’s van J-Lo nog eens. Helemaal leeftijdsloos is ze niet. Op de foto van 20 jaar geleden zie je wel degelijk dat ze toen jonger was. Een verschil dat misschien niet zo zeer fysiek is, maar meer met uitstraling te maken heeft. Ineens denk ik: zal ik dat ook eens doen? Twee foto’s van mezelf naast elkaar zetten en zoeken naar de verschillen. Wat ik zie? In 2003 een jonge meid, een mooie meid (veel mooier dan ik me destijds realiseerde). Onzeker, afwachtend, ongemakkelijk, met een voorliefde voor zwart en fluf. In 2023 zie ik een vrouw, sprankelend, kleurrijk, de wereld in, dromerig, veel gelukkiger dan in 2003. Twee leukerds, allebei anders en toch dezelfde. Het uiterlijk als biografie. Aan je kleding en (lichaams-)uitstraling kun je je ontwikkeling als mens aflezen, waar je vandaan komt en wie je aan het worden bent. Uiterlijk als dagboek van persoonlijke ontwikkeling. En als er in 20 jaar niks veranderd is? Dat kan ik me haast niet voorstellen. We ontwikkelen ons allemaal constant en dat mag gezien worden.
Ik ben heel erg benieuwd hoe jij aankijkt tegen ouder worden en het schoonheidsideaal. Wat zou jij graag veranderen in het discours over je uiterlijk? Rimpels yea or nay? Ik lees het graag in de comments.
